عدالت فضایی یکی از مهمترین مسائلی است که امروزه ذهن بسیاری از برنامه ریزان شهری را به خود اختصاص داده است. جداییگزینیهای شهری یکی از عواملی است که مانع از تحقق عدالت فضایی در سطح کلانشهرها میشود و زمینه را برای تجمع گروهها با ویژگیهای اقتصادی و اجتماعی مشابه در یک محدوده فراهم میکند. گاهی اوقات این امر منجر به جدایی گروههای محروم و مرفه در سطح شهر شده و مانع از تماسهای بین طبقاتی که زمینهساز افزایش محرومیت، فقر و بزهکاری میباشد؛ میشود. هدف این پژوهش بررسی الگوهای فضایی جداییگزینی در شهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر ایران میباشد. به همین منظور با توجه به اینکه مسکن یک نمود کالبدی از ویژگیهای اقتصادی و اجتماعی خانوارهای ساکن در آن میباشد و خود یک نقش مهم و کلیدی در شهر ایفا می کند ، شش متغیر بعد خانوار، مساحت منازل مسکونی، تعداد اتاق در واحد مسکونی، کیفیت ساختمانها، طول عمر آنها و وضعیت مالکیت واحدهای مسکونی به منظور سنجش میزان جداییگزینیهای گروههای مختلف اجتماعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان میدهد که کیفیت منازل مسکونی شهر مشهد در مقایسه با سایر متغیرها بالاترین میزان جداییگزینی چند گروهی را به خود اختصاص داده است و از ناهمگونی بالایی برخوردار است. علاوه بر این نتایج نشان میدهد که با افزایش مساحت واحدهای مسکونی تعداد اتاق در واحد مسکونی افزایش مییابد حال آنکه با توجه به اینکه گروههای محروم قادر به زندگی در مناطق مرفه شهر نمیباشند برای اینکه بتوانند با هزینه کمتر مساحت بیشتری برای زندگی داشته باشند نواحی شرقی شهر را که در مقایسه با نواحی غربی از مساحت تفکیک و قیمت زمین پایینتری برخوردار هستند را برای زندگی انتخاب میکنند؛ همین امر منجر به افزایش بعد خانوار علیرغم کاهش مساحت واحدهای مسکونی میشود.
Ghazaie M, Pakshir A, Lotfi S, Soltani َ, Goli A. Studying the Urban Segregation of different groups In Mashhad with an emphasis on residential features. جغرافیایی 2017; 16 (56) :33-51 URL: http://geographical-space.iau-ahar.ac.ir/article-1-890-fa.html
قضایی محمد، پاکشیر عبدارضا، لطفی سهند، سلطانی علی، گلی علی. بررسی جداییگزینیهای شهری گروههای مختلف جمعیتی شهر مشهد با تأکید بر ویژگیهای سکونت. فضای جغرافیایی. 1395; 16 (56) :33-51