دمای سطح زمین یکی از معیارهای مهم در برنامهریزی ناحیهای منطقهای میباشد. امروزه افزایش درجه حرارت برخی از مناطق پرجمعیت شهری در مقایسه با محدوده روستایی اطراف، پدیدهای تحت عنوان جزیرهی گرمایی شهری را به وجود آورده و موجب بروز مشکلات فروانی شده است. جزیره حرارتی شهری، سطحی از شهر است که به میزان قابل توجهی از مناطق روستایی اطراف گرمتر است. بدین منظور، ابتدا 8 تصویر ماهوارهای دوره گرم سال شهر شیراز، طی بازهی زمانی 1985 تا 2020 با استفاده از دادههای سنجندههای (TM) لندستهای 4 و 5، (ETM+) لندست 7، (OLI/TIRS) لندست 8 جمعآوری و استخراج گردید. بعد از پیشپردازشهای لازم، شاخصهای تفاضل پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI)، دمای سطح زمین (LST) و شاخص پراکندگی عرصه حرارتی شهر با ارزیابی اکولوژیکی (UTFVI) محاسبه گردید. براساس نتایج حاصل از پردازش تصاویر، مکانهای دارای جزایر حرارتی، چگونگی تغییرات دمایی شهر، ارتباط بین تغییرات دمای سطح زمین با پوشش سطحی بررسی و تحلیل گردید تا جزایر حرارتی شهری شیراز شناسایی و تحلیل شوند. تغییرات مقیاس زمانی الگوهای دمایی شیراز نشان داد که از سال 1985 تا 2020 حدود 76/12 کیلومترمربع بر مساحت طبقهی چهارم دمایی افزوده شده است. نتایج حاصل از محاسبهی شاخص NDVIطی بازه زمانی مورد مطالعه مساحت پوشش گیاهی به دلیل تغییر کاربریهای شهری از 28/22 کیلومترمربع در سال 1985 به 54/17 کیلومترمربع در سال 2020 تقلیل یافته است که این مسأله میتواند دلیل بر شکلگیر و افزایش جزایر حرارتی در نواحی مذکور باشد. شاخص UTFVIنشان داد که خیلی خیلی بد (طبقه دمای بسیار گرم) عمدتاً در قسمتهای غربی شیراز از شمالغرب تا جنوبغرب (شامل بخشهایی از منطقه 9 و 10)، نواحی جنوبشرقی منطقه 7 و نواحی شمالی منطقه 1 متمرکز شده است.
خسرویان مریم، زنگنه یعقوب، کرمی مختار، زندی رحمان. پایش فرم فضایی جزایر حرارتی در شهر شیراز با استفاده از تصاویر چند طیفی. فضای جغرافیایی. 1403; 24 (85) :181-202