تأکید بر عدالت فضایی از طریق تبیین چارچوب مفهومی محیطِ پاسخده به نیازهای مبتنی بر جنسیتِ دانشجویان
|
دل آرام شیخ1 ، حسین ذبیحی* 2، فرح حبیب3 |
1- دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. 2- گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول). 3- گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. |
|
چکیده: (2983 مشاهده) |
یکی از اصلیترین مفاهیم موردمطالعه علوم جغرافیایی، فضای جغرافیایی است. هریک از ابعاد مختلف فضا، شکلدهنده موضوعی در حوزه این علم است. سالهاست که انسانها بهواسطه ایجاد محیطهای ساختهشده، تغییراتی انسانساخت در محیط جغرافیایی اطراف خود شکل میدهند. یکی از ابعاد مهم فضا، بُعد کالبدی فضاست. دانشگاه بهعنوان یک فضای جغرافیایی ساختهشده، نقش بسیار مهمی در رشد شخصیت فردی و اجتماعی دانشجویان دارد. مقدار قابلتوجهی از تعاملات دانشجویان در محوطه دانشگاه انجام میشود. بر اساس دیدگاه عدالت فضایی، زنان هم باید از حقِ برابر برای حضور و استفاده از فضاهای عمومی برخوردار باشند. یکی از عوامل کاهشدهنده حضور آنها، طراحی نامناسب فضا و عدم پاسخدهی محیط به نیازهای آنهاست. هدف از این مطالعه، ارائه چارچوبی در جهت بهبود وضعیت فعلیِ فضاهای باز دانشگاهی در ایران و افزایش عدالت فضایی از طریق ایجاد فرصتِ برابرِ حضور برای همه دانشجویان و پاسخ به این دو سؤال است که تفاوت نیازهای زنان و مردان در رابطه با محیط چیست؟ و مؤلفههای محیط پاسخده برای پاسخ به نیازهای متفاوت دو جنس، کداماند؟ برای این منظور، با رویکردی کیفی و با روش تحلیل محتوای کیفی، چهار حوزه «مؤلفههای کیفیت فضاهای عمومی»، «عدالت فضایی»، «حقوق فضایی کاربران» و «نیازهای مبتنی بر جنس و جنسیت» از ادبیات استخراج گردید و پس از همسانسازی متون و یافت معانی مشترکِ درونی، تحلیل و تفکیک، تلفیق و تجمیع آنها، و حصول مؤلفههای اولیه، برای بررسی میزان ضروریبودن و مرتبطبودن هریک از مؤلفهها و معیارهای بهدستآمده توسط متخصصین، پرسشنامههایی در قالب جداول CVR و CVI به ده نفر متخصص ارسال شد و بنا بر نظر متخصصین و بعد از انجام محاسبات مربوط، اصلاحات لازم صورت گرفت و چارچوب مفهومی جدیدی در سه بُعد کلی کالبدی، کارکردی و ادراکی و در پنج مؤلفه «امنیت»، «دسترسپذیری»، «آسایش»، «تنوع» و «زیباییشناسی»، به همراه معیارها و زیرمعیارهایی؛ بهعنوان «نتایج» تحقیق؛ تدوین گردید. این تحقیق به معماران، طراحان، برنامهریزان و سیاستگذاران، در طراحی محیط پاسخده به نیازهای همه دانشجویان کمک میکند. همچنین این چارچوب بهعنوان یک دستورکار پژوهشی [1]، میتواند نقطه شروع تحقیقاتِ تجربیِ بیشتر برای پژوهشگران آینده باشد.
|
|
واژههای کلیدی: عدالت فضایی، محیطهای پاسخده، نیازهای مبتنی بر جنسیت، دانشجویان، فضای باز پردیسهای دانشگاهی |
|
متن کامل [PDF 1543 kb]
(634 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1400/9/27 | پذیرش: 1400/11/19 | انتشار: 1401/3/2
|
|
|
|
|
ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|