1- بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. (نوسنده مسئول). 2- گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران. 3- دکتری اقلیم شناسی دانشگاه زنجان، ایران.
چکیده: (2253 مشاهده)
هدف از این مطالعه واکاوی وضعیت دمای زمستانه ایران در زمان حاکمیت پرفشار سیبری در ایرانزمین میباشد. برای این منظور دادههای دمای روزانه زمستانه 283 ایستگاه سینوپتیکی کشور برای طی دوره آماری 1341 تا 1390 از سازمان هواشناسی کشور استخراج گردیده است. سپس بهمنظور استخراج الگوی پرفشار سیبری دادههای فشار تراز دریا در محدوه جغرافیایی 10- تا 100 درجه شرقی و 10 تا 70 درجه شمالی از پایگاه وابسته به سازمان ملی جو و اقیانوسشناسی ایالت متحده آمریکا استخراج گردیده است. سپس با اجرای تحلیل خوشهای بر روی داده های تراز دریا در فصل زمستان الگوی پرفشار سیبری شناسایی شده است. بهمنظور ارزیابی و اعتبارسنجی شناسایی الگوی پرفشار سیبری از شاخص اعتبارسنجی دیویس-بولدین (DBI)، شاخص سیلهوته (SI)، تحلیل تابع تشخیصی(DFA)، تحلیل کامینز (k-M) بهره گرفتهشده است. نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر این است که توزیع مکانی میانگین دمای روزانه بهشدت تحت تأثیر سامانه پرفشار سیبری قرار دارد بهطوریکه در زمان سیطره این سامانه بر اقلیم ایران، در اکثر نقاط ایران دما بهشدت کاهشیافته است که دراینبین سهم ماه دی بیشتر میباشد. این سامانه با جهت شرقی-غربی بیشتر از سمت شمال شرق و غرب دریای خزر به ایران وارد شده و سبب ریزش هوای سرد بر اقلیم ایران میگردد بهطوریکه علاوه بر اینکه ضخامت جو بهشدت کاسته شده فرارفت هوای سرد تقریباً بر سراسر اقلیم ایران حاکم شده است که در این میان در امتداد کوههای زاگرس و ارتفاعات شمال غرب این تغییرات مکانی دما بیشتر به چشم میخورد.