تحلیل رابطه پیوند از دور بین الگوی دریای شمال-خزر و دماهای حداقل ایران
|
یوسف قویدل رحیمی*1، منوچهر فرج زاده اصل2، داریوش حاتمی زرنه3 |
1- استادیار گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تربیت مدرس. 2- استاد گروه آب و هواشناسی، دانشگاه تربیت مدرس 3- کارشناس ارشد اقلیم شناسی کاربردی دانشگاه تربیت مدرس |
|
چکیده: (6739 مشاهده) |
در پژوهش حاضر ارتباط بین الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر با نوسانات دماهای حداقل ایران در یک دوره بلندمدت 61 ساله (۱۹۵0-۲۰۱۰) مورد بررسی قرار گرفته است. دادههای مورد استفاده در این پژوهش شامل داده های دمای ماهانه 17 ایستگاه سینوپتیک ایران، دادههای الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و همچنین داده های واکاوی شده ارتفاع ژئوپتانسیل، بادمداری، باد نصفالنهاری و دما میباشند. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون بهعنوان روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش نشانگر وجود رابطه معنیدار و مستقیم بین دمای حداقل ایستگاههای منتخب با الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر است که این امر حاکی از کاهش دما در فاز مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و افزایش دما در فاز منفی میباشد. از نظر زمانی، ضرایب همبستگی مورد محاسبه نشان از ارتباط بیشتر و معنیدارتری بین دمای ایستگاهها و الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر در ماههای ژانویه، مارس و فوریه است. در بین ایستگاهها، بیشترین میزان همبستگی ماهانه با 349/0 در ماه ژانویه مورد محاسبه قرار گرفت. تحلیل ضرایب همبستگی فصلی نیز نشان از تاثیرپذیری بیشتر دماهای فصل زمستان با ضریب همبستگی معنیدار 273/0 دارد. به لحاظ دورهای نیز نتایج بیانگر ارتباط قویتر دورهی سرد اکثر ایستگاهها با الگوی مطالعاتی میباشند. ایستگاه زاهدان بهعنوان شرقیترین ایستگاه ایران، کمترین میزان همبستگی با الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر را از خود نشان داد که احتمالاً این امر به دلیل دوری آن از مرکز عمل دریای خزر میباشد. تحلیل آرایش الگوهای جوی تراز 500 هکتوپاسکال در فازهای منفی و مثبت نشان میدهد که در فاز مثبت استقرار ناوهای عمیق بر روی دریای خزر، عراق، ترکیه و ایران و همچنین قرارگیری کشور ایران در بخش محور ناوه محل حداقل دما و از طرفی استقرار پشتهای بر روی دریای شمال و اروپا باعث انتقال دماهای سرد نواحی شمال اروپا و شمالگان به سمت ایران میشود، اما در فاز منفی قرارگیری منطقهی مورد مطالعه در زیر محور پشتهی مستقر بر روی ایران منجر به ایجاد جوی پایدار با وزش ضعیف مداری و دمای گرم شده و به این علت با وزش هوای گرم و خشک آفریقا، عربستان و در نهایت عرضهای پایین دمای ایران بالاتر میرود. |
|
واژههای کلیدی: دمای حداقل، پیوند از دور، دریای شمال-خزر، تحلیل همبستگی، ایران. |
|
متن کامل [PDF 1512 kb]
(1 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1394/10/23 | پذیرش: 1394/10/23 | انتشار: 1394/10/23
|
|
|
|
|
ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|