1- گروه اقلیمشناسی دانشگاه زنجان. 2- کارشناسی ارشد آبوهواشناسی سینوپتیک دانشگاه زنجان. (نویسنده مسئول).
چکیده: (3856 مشاهده)
سیل یکی از مخاطرات طبیعی است و برای ایران که از لحاظ حادثهخیزی جز شش کشور اول دنیا میباشد از اهمیت خاصی برخوردار است. تحلیل شرایط همدید الگوهای گردش جوی، در شناسایی عوامل موثر بر وقوع بارشهای سنگینی که منجر به وقوع سیل میشود، بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش، از آمار روزانه و ساعتی دبی ایستگاه هیدرومتری مرغک و دادههای روزانه بارش ایستگاههای بارانسنجی حوضه و اطراف آن طی دوره آماری (1360- 1388) استفاده شد. برای مطالعه سامانههای سیلزا در حوضه بازفت، تاریخ وقوع سیل در حوضه استخراج گردید. سپس روزهایی که بارش فراگیر در قلمرو مورد بحث حادث شده و با تاریخ سیلهای اتفاق افتاده انطباق داشته مشخص گردید. در ادامه با انجام یک تحلیل خوشهای بر روی فواصل اقلیدسی دادههای فشار تراز دریا 487 سیل رخ داده، چهار الگوهای اصلی مشخص شد. بدین ترتیب این 4 الگو از لحاظ فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 و 700 هکتوپاسکال، مولفههای باد، همگرایی شار رطوبت و امگا مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل همدیدی نقشهها نشان داد که به هنگام رخداد سیلاب، زبانههایی از کمفشارهای مدیترانهای و سودانی که دریای مدیترانه، سیاه و سرخ در تقویت آن نقش داشتهاند به سمت جنوبغرب ایران و حوضه بازفت گسترش یافتهاند. قرارگیری محورهای فرود بادهای غربی همراه با بریدههای کمفشار در این حوضه عامل اصلی ناپایداری شدید و بارشهای سنگین بوده است. نتایج حاصل از تحلیل تابع شار همگرایی رطوبت نیز نشان داد که بارشهای سیلزا عمدتاً نتیجه شارش رطوبت از دریاهای عمان، خلیج فارس، مدیترانه و نیمه شمالی دریای سرخ به سمت حوضه بازفت و انباشت رطوبت در این حوضه میباشد.
<span lang="AR-SA" style="font-family:;" b="" niloofar""="" lotus"="" "xb="" niloofar"="">