تحلیل آماری زمینههای آب و هوایی بیابان زایی در ایران
|
بهلول علیجانی1، پیمان محمودی*2، دوست محمد کلیم3 |
1- استاد اقلیم شناسی و مدیر قطب علمی تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، دانشگاه تربیت معلم، تهران، ایران 2- استادیار اقلیم شناسی، دانشکده جغرافیا و برنامهریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران 3- کارشناس ارشد هواشناسی کشاورزی، مرکز تحقیقات هواشناسی کاربردی استان سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران |
|
چکیده: (7151 مشاهده) |
در این مقاله برای بررسی میزان آسیب پذیری ایران به بیابانزایی از شاخص بیوکلیماتیک یونپ (برنامه محیطزیست ملل متحد) استفاده شد. ابتدا دادههای مربوط به دو پارامتر میانگین دمای سالانه و جمع بارش سالانه 45 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک برای یک دوره 30 ساله (2005-1976) از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. سپس شاخص یونپ برای کل ایستگاهها محاسبه و نقشه پهنهبندی آن برای کل ایران تهیه شد. در ادامه با استفاده از آزمون
آماری-گرافیکی من-کندال که یکی از روشهای پیشنهادی سازمان هواشناسی جهانی برای تحلیل سریهای زمانی می باشد روند تغییرات شاخص یونپ در گستره ایران بررسی شد. بر اساس شاخص یونپ مشاهده شد که بیشتر مساحت ایران تحت سیطره اقالیم خشک و نیمه خشک می باشند که از لحاظ کلاس خطر بیابان زایی در طبقه شدید
و بسیار شدید قرار می گیرند. نتایج آماره من–کندال نشان میدهند که از بین 45 ایستگاه مورد مطالعه تنها 8 ایستگاه دارای روند معنادار بودهاند. در سه ایستگاه بیرجند، تبریز و مشهد روند تغییرات شاخص یونپ دارای روند منفی بوده که نشان از تمایل تغییر اقلیم این ایستگاهها از اقلیم نیمه خشک به اقلیم خشک را دارند. شاخص یونپ دو ایستگاه ارومیه و خوی نیز دارای روند منفی بودهاند، اما با این تفاوت که اقلیم این دو ایستگاه تمایل به سمت اقلیم نیمه خشک را نشان می دهند. روند تغییرات در ایستگاه سنندج در غرب ایران نشان از جابجایی بین اقلیم نیمه مرطوب با اقلیم نیمه خشک و ایستگاه یزد از اقلیم خشک به اقلیم فرا خشک دارد. اما ایستگاه زابل در شمال استان سیستان و بلوچستان تنها ایستگاهی بوده است که روند یونپ آن مثبت بوده است. یعنی روند تغییرات آن از اقلیم فراخشک به سمت اقلیم خشک بوده است. ایستگاههای نامبرده تنها ایستگاههایی بودند که روند تغییرات آنها در سطح احتمالاتی 05/0=&alpha معنی دار بوده است.
|
|
واژههای کلیدی: بیابان زائی، شاخص یونپ، آزمون من-کندال، روند، ایران |
|
متن کامل [PDF 890 kb]
(21 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1394/8/7 | پذیرش: 1394/8/7 | انتشار: 1394/8/7
|
|
|
|
|
ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|