1- گروه مهندسی آب دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل. (نویسنده مسئول). 2- دانشآموخته کارشناسیارشد منابع آب دانشگاه زابل.
چکیده: (5098 مشاهده)
یکی از روشهای معمول برای تشخیص تغییرات آب و هوایی و آبشناسی، تحلیل روند در سری زمانی است. در این مطالعه روند تغییرات کیفی آب زیرزمینی محدودهی مطالعاتی خاش براساس اطلاعات 17 ایستگاه (13 چاه و 4 قنات) در دورهی آماری 1383 تا 1392 به کمک آزمونهای ناپارامتری اسپیرمن و مان- کندال مورد ارزیابی قرار گرفت. شیب خط روند برای همهی متغیرها با استفاده از تخمینگر شیب سن محاسبه شد. خصوصیات کیفی بررسی شده شامل خاصیت اسیدی (pH)، هدایت الکتریکی (EC)، سدیم (Na+)، درصد سدیم (Na%)، نسبت جذب سدیم (SAR)، سولفات (SO4-2)، بیکربنات (HCO3-)، کلر (Cl-)، منیزیم (Mg2+)، کلسیم (Ca2+)، پتاسیم (K+)، مجموع کاتیونها، مجموع آنیونها، سختی کل (TH) و مقدار کل مواد جامد حل شده در آب (TDS) بودند. نقشههای توزیع مکانی متغیرهای کیفی به روش کریجینگ با استفاده از نرمافزار ArcGIS تولید گردید. نتایج نشان داد که روشهای بهکار برده شده در این تحقیق، در تشخیص ایستگاههایی که کیفیت آب آنها دچار افت بیشتری شده است، از عملکرد مشابهی برخودارند. از بین متغیرهای مورد بررسی، EC و TDS در اکثر ایستگاهها روند افزایشی داشتند. کیفیت آب زیرزمینی در ایستگاههای شمارهی 10 و 16 دارای بیشترین روند معنیدار مثبت بود. میانه شیب خط روند در 70 درصد از نمودارهای رسم شده مثبت بود. همچنین براساس نقشههای پهنهبندی، مقادیر متغیرهای Na%، SAR، pH و HCO32+ در سال 1392 نسبت به 1384 در منطقه افزایش داشتهاند. بهطور کلی نتایج تحقیق حاکی از افت کیفیت آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه طی سالهای اخیر میباشد. لذا ارائه راهکارهای مناسب مانند مدیریت و کنترل برداشت از آبهای زیرزمینی برای جلوگیری از کاهش کیفیت آب زیرزمینی در منطقه ضروری بهنظر میرسد.