آرایش گوناگون سامانههای فشاری در طول سال همراه با تأثیر عوامل محلی و هیدروکلیماتولوژیک سبب به وجود آمدن، صعود و انتشار انبوهی از ذرات گردوخاک، بویژه در نیمه‌ی غربی کشور میشود. در این مطالعه، به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی مؤثر بر رخداد توفان‌های گرد وغبار در جنوب‌غرب ایران، به بررسی ۵۰۰ روز دارای پدیده‌ی گرد‌و‌غبار با منشا فرامرزی (کد ۰۶) که مقدار دید افقی را به کمتر از ۱ کیلومتر داده کاهش داده بود و با استفاده از اطلاعات ایستگاه‌های سینوپتیک اهواز، خرم آباد، ایلام و کرمانشاه در یک دوره‌ی آماری سیزده ساله (۲۰۰۰-۲۰۱۲) پرداخته شده است. برای تحلیل آماری پدیدهی مذکور، در گام نخست، با بررسی دید افقی در چهار ایستگاه منتخب در سه طبقه‌ی کوچکتر مساوی ۲ کیلومتر، ۲-۴ کیلومتر و بیشتر از ۴ کیلومتر و ترسیم توزیع‌های فراوانی اندازه دید افقی‌های کمتر مساوی ۱ کیلومتر با استفاده از نرم افزار SMADA، روزهای دارای کمینه‌ی دید افقی که دو ویژگی شدت و فراگیر بودن را بصورت توامان داشتند، انتخاب شدند. پس از دریافت دادههای دوباره پردازش شده و با استفاده از نرم افزار گردس نقشههای سطوح ژئوپتانسیلی، باد و فرارفت تاوایی تهیه و از نظر شرایط سینوپتیکی تحلیل شد. در ادامه، برای شناسایی منشأ تولید گرد‌و‌غبار و شبیهسازی مسیر حرکت این ذرات از روش پسگرد رویکرد لاگرانژی مدل هایسپلیت استفاده شد و به منظور ارائه ملموس‌تر، مسیرهای افقی شبیه‌سازی شده بر روی گوگل ارث فراخوانی شدند. بررسی سینوپتیکی توفان‌های گردوغبار مورد مطالعه نشان داد استقرار سلولهای کم فشار در مرکز کشور، موجب همگرایی و مکش هوا در سطح زمین شده و تاوایی منفی در جنوب عراق و تاوایی مثبت نسبتاً قوی در نواحی داخلی ایران سبب تقویت حرکات سیکلونی و وزش باد شدید با جهت غربی در نواحی جنوب غربی ایران شده که این امر موجب انتقال گردوخاک از روی بیابانهای خشک مناطق مجاور به کشور شده است. بر اساس خروجی مدل هایسپلیت، برای سه توفان شدید گردوغبار مورد مطالعه، منشأهای تولید گرد‌و‌غبار ورودی به منطقه‌، شامل مناطق خشک جنوب ترکیه، بیابانهای عراق و سوریه است که اغلب با جهات غربی و شمال غربی و با ارتفاع بالاتر از ۱۵۰۰ متر وارد منطقه شدهاند.

به‌منظور بررسی سازوکارهای جوی حاکم بر رخداد روزهای توأم با گردوغبار در شهر تبریز از داده­های وضعیت هوای حاضر ایستگاه هواشناسی شهر مذکور از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۱۰۲ استفاده شد. در ادامه برای شناسایی الگوهای گردشی در تراز میانی جو، ماتریسی به ابعاد ۸×۲۸۲ تشکیل شد، و روزهایی که بیش از ۲۴ ساعت استمرار داشتند با عنوان، روزهایی همراه با ذرات معلق گردوغبار انتخاب شدند. سپس برای شناسایی عوامل و تیپ­های حاکم در رخداد طوفان­های گردوغبار منطقه، داده­های ارتفاع ژئوپتانسیل ۵۰۰ هکتوپاسکال برای هرروز استخراج شده و تحلیل­های عاملی و خوشه­ای بر روی آن‌ها صورت پذیرفت. همچنین برای درک بهتر ساختار جوی-منطقه­ای الگوهای هواشناختی از داده­های سطوح مختلف فشاری برگرفته‌شده از مرکز ملی پیش­بینی­های محیطی/علوم جو (NCEP/NCAR)، و برای ردیابی ذرات معلق از مدل لاگرانژی HYSPILIT و در آخر برای نمایش حجم گردوغبارهای انتقالی در هر الگو از تصاویر باند مرئی سنجنده­ی مودیس استفاده شد. نتایج نشان داد که در زمان رخداد روزهای گردوغباری در تراز میانی جو ده عامل با مجموع پراش ۹۳ درصد از کل واریانس داده­ها فعالیت داشتند که عامل اول ۵/۶۲ درصد آن را نبین نموده بود. درنهایت مشخص شد که سه تیپ در روز رخداد این پدیده در منطقه حاکمیت داشته است، تیپ اول: بریده­ی کم‌فشاری در جنوب دریای سیاه و شرق مدیترانه؛ تیپ دوم: ناوه­ی عمیقی از شمالگان تا غرب خاورمیانه و تیپ سوم: موج کوتاهی است که در روی سوریه و غرب عراق مستقر شده است.به‌منظور بررسی سازوکارهای جوی حاکم بر رخداد روزهای توأم با گردوغبار در شهر تبریز از داده­های وضعیت هوای حاضر ایستگاه هواشناسی شهر مذکور از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۱۰۲ استفاده شد. در ادامه برای شناسایی الگوهای گردشی در تراز میانی جو، ماتریسی به ابعاد ۸×۲۸۲ تشکیل شد، و روزهایی که بیش از ۲۴ ساعت استمرار داشتند با عنوان، روزهایی همراه با ذرات معلق گردوغبار انتخاب شدند. سپس برای شناسایی عوامل و تیپ­های حاکم در رخداد طوفان­های گردوغبار منطقه، داده­های ارتفاع ژئوپتانسیل ۵۰۰ هکتوپاسکال برای هرروز استخراج شده و تحلیل­های عاملی و خوشه­ای بر روی آن‌ها صورت پذیرفت. همچنین برای درک بهتر ساختار جوی-منطقه­ای الگوهای هواشناختی از داده­های سطوح مختلف فشاری برگرفته‌شده از مرکز ملی پیش­بینی­های محیطی/علوم جو (NCEP/NCAR)، و برای ردیابی ذرات معلق از مدل لاگرانژی HYSPILIT و در آخر برای نمایش حجم گردوغبارهای انتقالی در هر الگو از تصاویر باند مرئی سنجنده­ی مودیس استفاده شد. نتایج نشان داد که در زمان رخداد روزهای گردوغباری در تراز میانی جو ده عامل با مجموع پراش ۹۳ درصد از کل واریانس داده­ها فعالیت داشتند که عامل اول ۵/۶۲ درصد آن را نبین نموده بود. درنهایت مشخص شد که سه تیپ در روز رخداد این پدیده در منطقه حاکمیت داشته است، تیپ اول: بریده­ی کم‌فشاری در جنوب دریای سیاه و شرق مدیترانه؛ تیپ دوم: ناوه­ی عمیقی از شمالگان تا غرب خاورمیانه و تیپ سوم: موج کوتاهی است که در روی سوریه و غرب عراق مستقر شده است.