---

هدف از این مطالعه، بررسی و تحلیل تغییرات درون دهه­ای دمای ایران می­باشد. برای این منظور دمای ایران طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۴۲ (پنج دهه) مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی تغییرات درون دهه­ای از روش­های زمین‌آمار موران محلی بهره گرفته شده است. در انجام محاسبات از امکانات برنامه‌نویسی در محیط نرم‌افزار Surfer و نرم‌افزارMatlab  و نیز برای انجام عملیات ترسیمی از نرم‌افزار GIS بهره گرفته شد. ابتدا برای ایجاد نمای کلی از تغییرات درون دهه­ای ایران آنومالی، گرانیگاه و توزیع مکانی میانگین برای هر دوره ترسیم گردیده است. نتایج نشان داد که عواملی محلی به‌ویژه ارتفاع و عرض جغرافیایی نقش بسزایی در ناهنجاری­های دمای ایران داشته است به‌طوری که در هر پنج دوره شدیدترین ناهنجاری‌ها منطبق با نواحی کوهستانی و ارتفاعات بوده است این درحالی است که نواحی ساحلی کشور به دلیل عرض جغرافیایی پایین­ و ارتفاع کم­تر دارای ناهنجاری­های منفی بوده است. نتایج حاصل از تحلیل موران نشان داد که الگوی تغییرات درون دهه­ای ایران طی دوره‌های مختلف تغییرات محسوسی داشته است اما در مجموع در هر پنج دوره نواحی ساحلی خلیج‌فارس دارای الگوی خوشه­ای بالا (خود همبستگی فضایی مثبت) و رشته‌کوه زاگرس، شمال‎غرب کشور (بر فراز قلل سهند و سبلان)، بر فراز مرتفع‌ترین نقاط البرز (دماوند)، شمال‌شرق کشور در دامنه‌های شمال‌شرقی رشته‌کوه‌های خراسان و در مناطق مرتفع کرمان الگوی خوشه­ای پایین یا خودهمبستگی فضایی منفی بوده است. مثبت و منفی بودن خود همبستگی در ارتباط با توزیع دما نشان از تمرکز بیشینه و کمینه این عنصر اقلیمی در منطقه دارد. با این وجود در تمام دوره‌ها این الگوی حاکم بر تغییرات درون دهه­ای دما تقریباً یکسان بوده است. 

---

یکی از بلایای طبیعی که هر ساله در سراسر جهان خسارات مالی و جانی زیادی ایجاد می‌نماید توفان‌‌های تندری و پدیده‌های ناشی از آن هستند. برای این منظور داده‌های سطح زمین ۱۶ ایستگاه شمال غرب کشور با دوره مشترک آماری۲۲ ساله (۲۰۰۹-۱۹۸۸) از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. سپس کدهای مربوط به توفان‌های تندری شامل کدهای ۱۷، ۲۹ و ۹۱ تا ۹۹ استخراج گردید. از آنجا که شناخت الگوی پدیده‌ها نقش به سزایی در شناسایی رفتار آن در طی زمان و مکان دارد. بنابراین جهت مطالعه الگوی مکانی توفان های تندری از روش تحلیل الگوی خودهمبستگی مکانی و شاخص موران محلی انسلین بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که از نظر مکانی بیشینه توفان-های تندری طی دوره مورد مطالعه بر نواحی مرتفع و کوهستانی منطقه منطبق است. در حالی که از نظر زمانی بیشینه توفان‌های تندری در ماه‌های اردیبهشت و خرداد‌ ماه رخ داده است. نتایج حاصل از همبستگی تفکیکی و رگرسیون خطی، نشان داد که از بین عوامل جغرافیایی مانند ارتفاع، طول و عرض جغرافیایی تأثیر عامل ارتفاع قوی تر از دو عامل دیگر می باشد.

---

در قرن حاضر افزایش جمعیت ، نیاز بیشتر به مواد غذایی ، افزایش آلودگی های زیست محیطی ، استفاده از انرژی های نو و تجدیدپذیر ، از جمله باد را بیش از پیش مورد توجه انسان قرار داده است. موقعیت جغرافیایی خاص ایران ، امکان استفاده از این انرژی پاک را فراهم و آن را از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می نماید. در پژوهش حاضر به منظور پتانسیل سنجی استفاده از انرژی باد در مناطق کویری و بیابانی کشور ، از داده های ساعتی سمت و سرعت باد در دوره ی ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۵ استفاده شد. پس از کنترل کمی و کیفی داده ها نقشه های تغییرات مکانی سرعت باد رسم و با استفاده از روش های تحلیل فضایی از جمله موران محلی ، پتانسیل استفاده از انرژی باد در قسمت های گوناگون منطقه طبقه بندی شد. نتایج بررسی ها نشان داد که استان های کرمان ، سیستان و بلوچستان ، هرمزگان ، جنوب خراسان جنوبی و بخش هایی از شرق و جنوب یزد از جمله مناطق مستعد برای نصب توربین های بادی و دریافت انرژی بادی می باشند. در ادامه ی بررسی ها مشخص شد بیشینه ی سرعت باد در سطح منطقه در ساعت های ابتدایی روز تا اوایل بعد از ظهر (ساعت های ۹ صبح تا ۱۵ بعد از ظهر) رخ می دهد در نتیجه بیشترین میزان انرژی در این فاصله ی زمانی قابل استحصال می باشد. نکته ی مهمی که طی بررسی ها مشخص شد ضرورت توجه به پتانسیل مناطق ساحلی در زمینه ی تامین انرژی بادی می باشد. ویژگی های خاص اقلیمی و جغرافیایی این مناطق موجب شده تا در تمام ساعات روز شاهد وزش دائمی بادهای نسبتاً قدرتمند بوده و از پتانسیل بالایی برای تامین انرژی برخوردار باشند.

---

     در این پژوهش برای شناسایی وضعیت شاخص های بهداشتی و آموزشی ناحیه ساحلی غرب استان گیلان، در ابتدا اطلاعات شاخص های فوق برای سه دوره سرشماری ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۸ از سایت استانداری استان گیلان دریافت گردید. سپس با استفاده از شاخص توسعه روستایی (RDI)، شاخص ترکیبی نتایج (CRI)، شاخص I موران جهانی، شاخص  Iموران محلی، تحلیل خوشه ای اقدام به تعیین میزان توسعه یافتگی و توزیع فضایی شاخص ها در ۸ بخش ناحیه ساحلی گردید. نتایج بدست آمده نشان داد میزان RDI محاسبه شده براساس فراوانی و همچنین نسبت فراوانی شاخص ها به تعداد روستای هر بخش، از تفاوت مکانی برخوردار است. شاخص I موران جهانی نشان از خوشه ای شدن الگوی توزیع شاخص های مدارس راهنمایی پسرانه و دخترانه و دبیرستان پسرانه دارد. همچنین تحلیل فضایی RDI براساس شاخص I موران محلی حاکی از الگوی خوشه HH،  LL و ناخوشه  LH و HL در برخی شاخص ها از جمله مرکز بهداشتی-درمانی، خانه بهداشت، غسالخانه، روستا مهد، دبستان و راهنمایی دخترانه در سال های مختلف بوده است. نتایج I موران محلی برروی شاخص CRI نشان دهنده شکل گیری ناخوشه HL و LH در سه مورد از شش مورد است. در همین راستا تحلیل CL شاخص های بهداشتی و آموزشی بدست آمده از RDI نشان داد جابجایی زمانی و مکانی در اجزاء خوشه ها (بخشها) در طی زمان اتفاق افتاده است. اما گروه بندی شاخص CRI نیز از لحاظ مکانی و زمانی ثابت می باشد. با توجه به آزمون فرض صفر مبنی بر عدم معنی داری الگوی خاص و عملکرد یکنواخت شاخص در ناحیه مورد مطالعه، مشخص شد فرض خلاف صفر مورد تایید بوده و تفاوت معنی داری بین بخش های مختلف از لحاظ توسعه وجود دارد.