---

از دلایل عمده وقوع زمین‌لغزش، مدیریت نادرست زمین به‌ویژه در مناطق کوهستانی و دره‌ها می‌باشد. در این تحقیق سعی بر آن شده که با بررسی عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش و همچنین مقایسه بخش‌های شهرستان کوهدشت لرستان ازنظر حساسیت به زمین‌لغزش در قالب روش تصمیم‌گیری چند معیاره (ELECTRE-۱)، مناطق دارای ریسک بالای خطر زمین‌لغزش مشخص گردد. کاربرد روش‌های چند معیاره الکتره در رتبه‌بندی است. مدل (ELECTRE-۱) ماتریس تصمیمی را ارزیابی می‌کند که شامل m گزینه و n شاخص است. در این تحقیق گزینه‌ها، بخش‌های شهرستان کوهدشت، و شاخص‌ها عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش می‌باشند. پس از وزن دهی، مقایسه زوجی و محاسبه وزن نهایی عوامل، مشخص شد که عامل شیب با وزن ۰,۳۷۹ و سنگ‌شناسی با وزن ۰,۲۴۸ نقش اصلی را در حساسیت منطقه مورد مطالعه دارند. همچنین منطقه ازلحاظ میزان آسیب‌پذیری در برابر زمین‌لغزش بررسی شد که بر طبق این ارزیابی بخش‌های طرهان و رومشگان (با تعداد تسلط ۲) بالاترین ریسک را برای وقوع زمین‌لغزش داشته و پس‌ازآن به ترتیب بخش‌های کوهنانی (با تعداد تسلط ۱)، درب گنبد و مرکزی (بدون تعداد تسلط) قرار دارند. میانگین وزن عوامل با توجه به معیارهای هماهنگ، برای بخش های طرهان (۰,۴۲۷)، رومشگان (۰.۰۴۱۲)، کوهنانی (۰.۳۵۹)، درب گنبد (۰.۰۲۵۳) و کوهدشت (۰.۲۱۷) می باشد. ازجمله عواملی که سبب حساسیت بالای بخش‌های طرهان و رومشگان گشته، درصد بالای شیب های حساس و مستعد (۱۵ تا ۴۵ درجه)، وضعیت سنگ‌شناسی (با غلبه آهک لایه ای و مارن)، کاربری اراضی نامناسب و شبکه هیدرو گرافی را می‌توان نام برد.

 

---

خاک بستر حیات و فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی، تنوع زیستی و بیولوژیکی می باشد. کمبود آمار و اطلاعات در زمینه فرسایش خاک و تولید رسوب در بسیاری از حوضه‌های آبریز کشور، کاربرد روش‌ها و مدل‌های مناسب را برای برآورد شدت فرسایش خاک و رسوب زایی الزامی می‌نماید. در این مطالعه با استفاده از مدل برآورد فرسایش BLM و روش تصمیم گیری چند معیاره ELECTRE-۱ به بررسی میزان فرسایش در حوضه رومشگان پرداخته‌شده و نقشه شدت و پهنه‌بندی فرسایش تهیه گردیده است. نتایج به کارگیری مدل ELECTRE-۱ نشان می دهد که عامل توپوگرافی (شیب) با وزن ۰,۵۵۷۸ بیش از سایر عوامل در فرسایش پذیری حوضه موثر بوده و نقش اصلی را بر عهده دارد. همچنین بر اساس این مدل زیر حوضه شماره ۱ در شمال حوضه، بیشترین میزان آسیب پذیری در برابر فرسایش را داشته و پس از آن به ترتیب زیر حوضه های ۲، ۴ و ۳ قرار گرفته اند. با به کار گیری مدل BLM نیز مشخص گردید که طبقه فرسایشی کم در حوضه آبریز رومشگان، بیشترین وسعت را شامل می‌شود و پس‌ازآن طبقات فرسایشی زیاد، خیلی زیاد، متوسط و جزئی قرار دارند. به‌طورکلی می‌توان گفت منطقه دارای قابلیت فرسایش‌پذیری متوسطی است. همپوشانی لایه‌ها مشخص نمود که حداکثر شدت فرسایش در دشت‌های دامنه‌ای و واحد کوهستان بوده که ذخایر تراستی و مخروط افکنه ای جدید و قدیم، مارن، آهک، سیلتستون، ماسه‌سنگ، کنگلومرا و ژیپس را شامل می‌شوند. همچنین واحد کاربری کشاورزی دیم بیشترین شدت و واحدهای جنگل و مرتع کمترین میزان فرسایش را دارند. از لحاظ عامل شیب هم، اراضی با شیب ۸ تا ۳۰ درصد بالاترین درجه فرسایش را به خود اختصاص داده‌اند.