۱۴ نتیجه برای جانی
فاطمه درگاهیان، بهلول علیجانی، حسین محمدی،
دوره ۱۴، شماره ۴۸ - ( ۱۲-۱۳۹۳ )
چکیده
چکیده
رخداد بلاکینگ میتواند منجر به خسارات اقتصادی در سطح کلان شده و بر روی سلامت افراد در مقیاس وسیع موثر واقع شود. بلاکینگ از عوارض آب و هوایی عرضهای میانی است و ایران با توجه به موقعیتش میتواند تحت تاثیر این پدیده واقع شود. به منظور آشکار سازی و مطالعه اقلیم شناختی رخدادهای بلاکینگ موثر بر آب و هوای ایران به روش کمی، دادههای روزانه ارتفاع ژئوپتانسیلی سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال در محدوده N۹۰-۰ و E۱۰۰-W۹۰-، با تفکیک ۵/۲ درجه برای دوره آماری ۲۰۱۲-۱۹۵۳ از سایتNCEP دریافت شد. بر اساس شاخص آشکار سازی دو بعدی، شرایط رخداد بلاکینگ در محیط نرم افزار MAT LAB برنامه نویسی شد و رخداد های بلاکینگ در کل منطقه با طول عمر ۵ روز و بیشتر استخراج گردید. سپس رخدادهای موثر بر ایران از رخدادهای کل منطقه تفکیک شد و با بهکارگیری یک الگوریتم که بر اساس شاخص دوبعدی تنظیم شده است، منشاء و موقعیت رخدادهای موثر بر آب و هوای ایران و ویژگیهای آن از قبیل فراوانی، مرکز، شدت و تداوم آن بررسی و شناسایی شد.
نتایج نشان داد، بیشترین فراوانی رخداد بلاکینگ در بازه طول جغرافیایی ۱۰ درجه غربی تا ۲۰ درجه شرقی میباشد و ایران منطقه بیشینه ثانوی محسوب میشود. مرکز بیشتر بلاکینگهایی که آب و هوای ایران را متاثر کردهاند، منطقه اسکاندیناوی است. از نظر شدت، بلاکینگهای متوسط بیشترین فراوانی را داشته و طول عمر بلاکینگ به طور متوسط ۶ روز بوده است. بررسی روند رخدادها هم روند معنی داری را نشان نمیدهد.
بهلول علیجانی، پیمان محمودی، دوست محمد کلیم،
دوره ۱۵، شماره ۵۱ - ( ۸-۱۳۹۴ )
چکیده
در این مقاله برای بررسی میزان آسیب پذیری ایران به بیابانزایی از شاخص بیوکلیماتیک یونپ (برنامه محیطزیست ملل متحد) استفاده شد. ابتدا دادههای مربوط به دو پارامتر میانگین دمای سالانه و جمع بارش سالانه ۴۵ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک برای یک دوره ۳۰ ساله (۲۰۰۵-۱۹۷۶) از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. سپس شاخص یونپ برای کل ایستگاهها محاسبه و نقشه پهنهبندی آن برای کل ایران تهیه شد. در ادامه با استفاده از آزمون
آماری-گرافیکی من-کندال که یکی از روشهای پیشنهادی سازمان هواشناسی جهانی برای تحلیل سریهای زمانی می باشد روند تغییرات شاخص یونپ در گستره ایران بررسی شد. بر اساس شاخص یونپ مشاهده شد که بیشتر مساحت ایران تحت سیطره اقالیم خشک و نیمه خشک می باشند که از لحاظ کلاس خطر بیابان زایی در طبقه شدید
و بسیار شدید قرار می گیرند. نتایج آماره من–کندال نشان میدهند که از بین ۴۵ ایستگاه مورد مطالعه تنها ۸ ایستگاه دارای روند معنادار بودهاند. در سه ایستگاه بیرجند، تبریز و مشهد روند تغییرات شاخص یونپ دارای روند منفی بوده که نشان از تمایل تغییر اقلیم این ایستگاهها از اقلیم نیمه خشک به اقلیم خشک را دارند. شاخص یونپ دو ایستگاه ارومیه و خوی نیز دارای روند منفی بودهاند، اما با این تفاوت که اقلیم این دو ایستگاه تمایل به سمت اقلیم نیمه خشک را نشان می دهند. روند تغییرات در ایستگاه سنندج در غرب ایران نشان از جابجایی بین اقلیم نیمه مرطوب با اقلیم نیمه خشک و ایستگاه یزد از اقلیم خشک به اقلیم فرا خشک دارد. اما ایستگاه زابل در شمال استان سیستان و بلوچستان تنها ایستگاهی بوده است که روند یونپ آن مثبت بوده است. یعنی روند تغییرات آن از اقلیم فراخشک به سمت اقلیم خشک بوده است. ایستگاههای نامبرده تنها ایستگاههایی بودند که روند تغییرات آنها در سطح احتمالاتی ۰۵/۰=&alpha معنی دار بوده است.
بهلول علیجانی، پیمان محمودی، دوست محمد کلیم،
دوره ۱۶، شماره ۵۶ - ( ۱۲-۱۳۹۵ )
چکیده
یخبندان دارای ویژگیهای آماری مختلفی است که روزهای ذوب-انجماد یکی از این ویژگیها است. در این مطالعه هدف بر آن است که با استخراج فراوانی روزهای ذوب-انجماد، توزیع زمانی و مکانی این ویژگی از یخبندان در مقیاسهای سالانه و ماهانه در ایران بررسی شود. لذا برای دسترسی به این هدف، دادههای مربوط به دماهای حداقل و حداکثر روزانه ۶۲ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک برای یک دوره ۱۵ ساله از سال ۹۱-۱۹۹۰ تا ۲۰۰۵-۲۰۰۴ برای ماههای اکتبر تا می از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید. سپس بر اساس تعریف روزهای ذوب-انجماد بهعنوان روزهایی که در آن دمای حداکثر صفر یا بالای صفر درجه سانتیگراد و دمای حداقل ۲/۲- و یا پایینتر از آن باشد، فراوانیهای ماهانه و سالانه آن استخراج گردید و نقشههای پهنهبندی آن رسم شدند.
نتایج این تحقیق نشان میدهد که در مقیاس سالانه حداکثر فراوانی روزهای ذوب-انجماد، با بیش از ۷۰ روز، در غرب، شمالغرب و ایستگاههای مرتفع زاگرس میانی مشاهده میشود. ماه ژانویه نیز اوج میانگین فراوانی وقوع روزهای ذوب-انجماد در ایران است. در این ماه از بین ۶۲ ایستگاه مورد مطالعه ۵۱ ایستگاه یعنی حدود ۸۲ درصد ایستگاهها حداقل یک روز ذوب-انجماد داشتهاند.
هدی اکبری قوچانی، مهدی فتاحی مقدم، حسین آقاجانی، محمدرضا فتاحی مقدم،
دوره ۱۷، شماره ۵۷ - ( ۳-۱۳۹۶ )
چکیده
هدف این نوشتار شناسایی مکانهای بالقوه و مناسب اکوتوریسم با استفاده از روش تصمیمگیری چند معیاره فازی مبتنی برGIS در شهرستان مشهد میباشد. روش مورد استفاده، بهرهگیری از تکنولوژی GIS برای ورود، مدیریت و تجسم داده-های جغرافیایی است، در حالیکه منطق فازی برای تجزیه و تحلیل دادهها و ارزیابی نتایج نهایی مورد استفاده قرار گرفته است. فرآیند ارزیابی برای مکانهای مناسب اکوتوریسم بر اساس هشت معیار منتخب شامل: دید، کاربری/ پوشش زمین، مناطق حفاظت شده، ارتفاع، شیب، مجاورت با محلهای فرهنگی، فاصله از جاده و تراکم جمعیت انجام گردیده که این عوامل بر اساس ایده و نظر متخصصان انتخاب و ارزشگذاری شده است. با کمک توابع خطی، ذوزنقهای، S-Shape و J-Shape در محیط نرم افزار IDRISI نقشههای فازی مربوط به هر یک از معیارها بدست آمده است. سپس لایههای رستری استاندارد شده مختلف بر اساس، روشهای AHPو WLC، یکپارچه سازی و ترکیب شده است. سه منطقه واقع در شمال(A) (محدوده دهستان کارده)، غرب(B) (محدوده طرقبه، شاندیز و چالی دره) و جنوب(C) (محدوده ملک آباد) شناسایی شده در گروه۱–۶۹/۰ (طبقه بسیار مناسب)، در زمینه اکوتوریسم و فعالیتهای مربوط به گردشگری دارای زمینهای مناسب میباشند.
محسن آرمش، بهلول علیجانی، هادی دنیادوست،
دوره ۱۷، شماره ۵۸ - ( ۶-۱۳۹۶ )
چکیده
ناپایداریهای همدیدی شدید همراه با رطوبت فراوان نقش زیادی در رخداد سیلاب دارند. در این مطالعه شرایط همدیدی سیلاب در حوضه آبریز سرباز بررسی شد. بدین منظور دو پایگاه داده مورد نیاز است، گروه اول، شامل دادههای دبی روزانه ایستگاه هیدرومتری پیردان و آمار بارش ایستگاههای مجاور حوضه و گروه دوم نقشههای سطح زمین و تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال در محدوده ۱۰ تا ۶۰ درجه عرض شمالی و ۱۰ تا ۹۰ درجه طول شرقی سازمان مطالعات جوی و اقیانوسی امریکا می باشند. بخاطر رژیم سیلابی تابستانهـ زمستانه این حوضه دو مورد از شدیدترین سیلابها برای هر رژیم سیلابی انتخاب شد. همچنین نقشههای تهیه شده متعلق به دو روز قبل از سیلاب، آغاز و اوج سیلاب می باشند. نتایج نشان داد در رژیم تابستانه در سطح زمین استقرار دو مرکز کمفشار روی خلیجفارس و پاکستان و گسترش زبانه کمفشار خلیجفارس به سمت جنوبشرق ایران و ورود هوای گرم و مرطوب آن به کمفشار پاکستان همراه با عمیقتر شدن ناوه غرب دریای خزر و قرارگیری کمفشار پاکستان در جلوی این ناوه سبب ناپایداری میشود. در تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال استقرار سامانه پرارتفاع روی ایران و گسترش زبانهای از آن به صورت پشته بلندی تا شمال دریای خزر و تشکیل ناوه عمیقی بین پرارتفاع ایران و کمارتفاع غرب هند سبب ناپایداری در جنوبشرق ایران شده که جلوی این ناوه قرار گرفته است. در رژیم زمستانه در سطح زمین زنجیرهای از کمفشارها از شرق آفریقا تا شمالشرق پاکستان با جهت جنوبغربیـ شمالشرقی شکل گرفته است. ناوه ناشی از پرفشار دریاچه آرال و ناوه ناشی از زبانه پرفشار غرب دریای خزر نقش اساسی در ناپایداری و کنترل مسیر این زنجیره دارد. در سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال استقرار ناوه عمیقی در غرب و مرکز ایران و قرارگیری سامانه های کمفشار سطح زمین جنوبشرق ایران در جلوی این ناوه سبب تشدید ناپایداری میشود.
رسول جانی،
دوره ۱۸، شماره ۶۱ - ( ۳-۱۳۹۷ )
چکیده
مطالعات ژئوتکنیکی برای شناسایی خصوصیات فیزیکی خاک در طراحی سازه ها از اهمیت خاصی برخوردار است. حفر گمانه، نمونه برداری و انجام آزمایشات ژئوتکنیکی علاوه بر صرف هزینه و زمان گاهی منجر به تلفات و خسارات جبرانناپذیری مثل انفجار لولههای گاز، واژگونی ساختمانهای مجاور و غیره می شود. در ساختمانهای متعارف میتوان با استفاده از روشهای درونیابی فضایی بدون انجام آزمایشات لازم این مشکل را حل نمود. در مطالعه حاضر از روشهای درونیابی کریجینگ، روش عکس فاصله وزنی، توابع پایه شعاعی، چند جملهای جهانی و چند جملهای محلی برای پهنهبندی مقاومت مجاز خاک شهرک پرواز استفاده شده است. دادههای مورد استفاده مربوط به مقاومت مجاز خاک ۵۱ حلقه چاه در شهرک پرواز شهر تبریز میباشد. نتایج اعتبارسنجی حاکی از آنست که از بین روشهای درونیابی؛ روش کریجینگ معمولی با مدل کروی با بیشترین ضریب همبستگی و کمترین مربعات خطای نرمال شده (۰/۹۴R۲=NASH=، ۰,۰۱۸NRMSE=) بعنوان بهترین روش در پهنه بندی مقاومت مجاز خاک میباشد.
رسول جانی، مجید حضرتی،
دوره ۱۹، شماره ۶۷ - ( ۹-۱۳۹۸ )
چکیده
مطالعات ژئوتکنیکی با حداقل آزمایشات صحرائی می تواند جلوی بسیاری از مشکلات ناشی از حفاری مثل هزینه های کلان و انفجار لوله های گاز و... را بگیرد. اخیراً روش های درون یابی فضایی برای این رفع این مشکلات با کاربردهای مختلف توسعه یافتند. در اغلب تحقیقات در زمینه درون یابی از داده های استفاده می شود که ضریب تغییرات پایینی دارند؛ از اینرو در مطالعه حاضر سعی شده است قدرت پهنه بندی روش های درون یابی برای داده های با ضریب تغییرات نسبتاً بالا مثل مقاومت مجاز خاک در نزدیکی گسل مورد آزمون قرار گیرد و تاثیر روش خوشه بندی در بهبود پهنه بندی ارزیابی شود. برای این منظور؛ در این تحقیق روش های مختلف درون یابی مثل کریجینگ، عکس فاصله وزنی، توابع پایه شعاعی، چند جمله ای محلی برای پهنه بندی مقاومت مجاز خاک و از تحلیل خوشه ای با تکنیک فاصله اقلیدسی با حداقل واریانس استفاده شده است. شهرک ارم تبریز بخاطر نزدیکی به گسل اصلی تبریز ونا همگنی داده های ژئوتکنیکی به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. داده های مورد استفاده مربوط به مقاومت مجاز خاک ۴۰ حلقه گمانه در شهرک ارم شهر تبریز می باشد. پهنه بندی بار اول بدون خوشه بندی و بار دیگر با خوشه بندی کل منطقه به سه منطقه صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد روش خوشه بندی توانسته نتایج پهنه بندی را بهبود بخشد و مقدار تخمین را حداقل ۲ درصد افزایش و ریشه میانگین مربعات خطا را حداقل ۵ درصد کاهش دهد. در بین روش های درون یابی، روش های چند جمله ای محلی قابلیت بهتری نسبت به سایر روش ها داشته است.
مهدی تقی لو، بهلول علیجانی، حسین عساکره،
دوره ۱۹، شماره ۶۸ - ( ۱-۱۳۹۸ )
چکیده
در تحقیق حاضر با استفاده از مدل اقلیم منطقه ای ( RegCM )، اقلیم ایران برای دوره زمانی شش ساله (۲۰۱۵-۲۰۱۰) شبیه سازی گردید. بدین منظور، از طرحواره Kiehl برای تابش، از طرحواره تبادل زیستکره-هواکره (BATS) برای سطح خشکی، از طرحواره Holstlag برای لایه مرزی سیارهای و طرحواره Emanuel برای بارش همرفتی استفاده شده است. هشت ایستگاه هواشناسی از نقاط مختلف ایران از طریق نمونه گیری تصادفی به روش خوشه ای انتخاب گردید.در مرحله بعد دادههای مربوط به دما و بارش روزانه از پایگاه دادههای بازتحلیل ERA -Interim[۱]برای دوره ی زمانی مذکور استخراج گردید و سپس میانگین ماهانه مقادیر به دست آمد و با سری دادههای حاصل از شبیه سازی مدل اقلیم منطقه ای (RegCM ) مقایسه گردید. برای فراسنج (پارامتر) دما، شبیه سازی با مدل، مقداری بالاتر( میانگین ۲ درجه سانتیگراد) از مقادیر بازتحلیل (ERA-Interim)را نشان داد. برای پارامتر بارش با توجه به ماهیت این کمیت (ناپیوسته بودن) مدل اقلیم منطقه ای نسبت به پارامتر دما دقت پایینتری داشت. مقادیر شبیه سازی شده بارش برای شهر های پر بارش مثل بندر انزلی پایینتر۲۵۷ میلیمتر (۱۵ درصد) و برای شهر های کم بارش مانند یزد و زاهدان، بالاتر از مقادیر بازتحلیل به ترتیب ۳۸ میلیمتر (۵۷%) و ۵۸ میلیمتر (۷۲%) و برای شهرهایی مثل زنجان این دو مقدار نزدیک به هم به دست آمد. مدل به خوبی ماههای پر بارش و کم بارش را از همدیگر تفکیک نمود بطوریکه همخوانی دو سری داده در اکثر ایستگاهها کاملاً مشهود است. به طور کلی، مدل اقلیم منطقه ای به عنوان روشی مناسب در شبیه سازی داده های دما و بارش توصیه می گردد.
[۱] The European Center for Medium-Range WeatherForecasts(http://apps.ecmwf.int/datasets/data/interim-full-mnth/levtype=sfc/)
[۱] The European Center for Medium-Range Weather Forecasts
(http://apps.ecmwf.int/datasets/data/interim-full-mnth/levtype=sfc/)
محمود روشنی، محمد سلیقه، بهلول علیجانی، زهرا بیگم حجازی زاده،
دوره ۲۰، شماره ۶۹ - ( ۳-۱۳۹۹ )
چکیده
هدف این مطالعه تعیین مناسبترین توزیع احتمال و مدل مرکب خطی تعمیمیافته دورههای تر و خشک در ساحل جنوبی دریای خزر است. بدین منظور از دادههای بارش روزانه ۸ ایستگاه این ناحیه به مدت ۵۵ سال(۱۹۶۰ تا ۲۰۱۵) استفاده شده است. تحلیل دورههای تر و خشک سالانه نشان داد، بیشترین فراوانی دوره تر از نوع یک و دو روزه بوده و دوره تر بیش از ۴ روزه در ناحیه غربی بیشتر از شرق ناحیه است. در واقع اکثر سیستمهای بارانزا دارای تداوم یک و دو روزه هستند. همچنین ارزیابی دورههای تر و خشک ناحیه با ۱۱ توزیع پیوسته آماری نشان داد که بهترین مدل احتمال دورههای تر از نوع توزیع گامای دوپارامتری، لوگ نرمال دوپارامتری، لوگ لوجستیک دوپارامتری، گامای تعمیمیافته چهارپارامتری، گامای تعمیمیافته سه پارامتری، گامای دو پارامتری، گامای سه پارامتری و لوگ لوجستیک سه پارامتری هستند. اما دورههای خشک ناحیه با سه توزیع پارتوی تعمیمیافته، لوجستیک تعمیمیافته و توزیع حد تعمیمیافته برازش بهتری دارند. البته توزیع مناسب با استفاده از آزمون GOF کلموگروف-اسمیرنف تایید شده است. در همین راستا به دلیل رفتار تصادفی دورههای تر و خشک سالانه، از مدلهای مرکب خطی تعمیمیافته جهت ارزیابی مدل رگرسیونی مناسبتر استفاده شد. بهترین مدل دوره تر سالانه، لوگ دوجملهای منفی، لوگ پواسون، لوگ نرمال و لگاریتمی گاما شناخته شد. در همین راستا مدل مناسب دوره خشک سالانه از نوع لوگ پواسون، لوگ نرمال و توزیع دوجملهای منفی با استفاده از معیار AICC و BIC تعیین گردید.
سیدکاظم موسوی، محمدرضا تابش، اکرم الملوک لاهیجانیان، سیدعلی جوزی، سیدحیدر میرفخرالدینی،
دوره ۲۱، شماره ۷۳ - ( ۳-۱۴۰۰ )
چکیده
رشد روزافزون جمعیت، توسعه فعالیتهای اقتصادی و نیازهای بشر به منابعطبیعی از جمله منابع آب باعث ایجاد عدم تعادل بین عرضه و تقاضا شده و در نهایت ناپایداری و عدم تابآوری این منابع را در اغلب مناطق دنیا بهویژه مناطق خشک و نیمهخشک نظیر کشور ما ایجاد نموده است. هدف از این مطالعه، بررسی و تدوین راهبردهای بهبود تابآوری منابع آب دشت یزد اردکان میباشد. در این پژوهش بهمنظور دستیابی به تابآوری منابع آب دشت یزد اردکان، در آغاز با استفاده از مطالعات اسنادی (کتابخانهای) به مطالعه مبانی نظری تحقیق پرداخته شد. در ادامه با استفاده از تکنیک دلفی و کسب اجماع خبرگان طی مراحل نظرسنجی و استفاده از پرسشنامه مولفههای مدل تحقیق پالایش و ارزیابی گردید. در مرحله بعد بهمنظور تجزیه و تحلیل اطلاعات و تدوین استراتژی تابآوری منابع آب دشت یزد اردکان و تشریح قوتها، فرصتها، آرمانها و نتایج از مدل SOAR استفاده گردید. همچنین برای وزندهی به این راهبردها، از الگوریتم آنتروپی شانون استفاده شد. بر اساس یافتههای بدست آمده از مدل SOAR و با توجه به نتایج استقرار فعالیتهای اقتصادی وابسته به آب بهجای فعالیت کشاورزی در دشت یزد اردکان، نشان میدهد این ناحیه درحال گذار از ساختار اجتماعی - اقتصادی مبتنی بر فعالیت صرف کشاورزی به ساختاری جدید و وابسته به منابع آب است که منطبق با مفهوم تابآوری گذار نمیباشد. نتایج این تحقیق نشان میدهد جهت افزایش تابآوری منابع آب منطقه، ضرورت جایگزینی فعالیتهای اقتصادی غیروابسته به آب و با آلودگی کمتر مانند کسب وکارهای سبز، بومگردی، انرژیهای تجدیدپذیر و صنایع کمآبخواه در برنامههای توسعه و آمایش سرزمین بایستی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
سیدکاظم موسوی، محمدرضا تابش، اکرم الملوک لاهیجانیان، سیدعلی جوزی، سیدحیدر میرفخرالدینی،
دوره ۲۲، شماره ۷۹ - ( ۹-۱۴۰۱ )
چکیده
در سالهای اخیر رشد فزاینده جمعیت و بهتبع آن افزایش بهرهبرداری از منابع طبیعی، فشار بر محیطزیست و منابع محدود آن را افزایش داده که در نهایت ناپایداری و آلودگی منابع سرزمین را در اغلب مناطق دنیا ایجاد نموده است. امروزه زمینههای رویکردهای نوین در ادبیات توسعه و پایداری جوامع ایجاد شده است که از آن جمله میتوان به تابآوری بهعنوان رویکردی نو در مواجهه با اختلالات و تنشهای محیطی اشاره نمود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان تابآوری محیطی دشت یزد اردکان به لحاظ استقرار صنعت میباشد. در این پژوهش، یک مدل بهمنظور مطالعه تأثیر ناشی از استقرار صنایع در دشت یزد اردکان ایجاد شد و بر مبنای آن سیاستهای مختلف بر میزان تابآوری محیطی این دشت به لحاظ استقرار صنعت مورد شبیهسازی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد استفاده از فناوریهای پیشرفته در واحدهای صنعتی میتواند نقش موثری در کاهش آلایندگی و افزایش تابآوری محیطی این دشت داشته باشد.
علی داودی، شیرین مرادجانی، مجید غلامی، داریوش ابولفتحی،
دوره ۲۳، شماره ۸۴ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )
چکیده
خاک بستر حیات و فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی، تنوع زیستی و بیولوژیکی می باشد. کمبود آمار و اطلاعات در زمینه فرسایش خاک و تولید رسوب در بسیاری از حوضههای آبریز کشور، کاربرد روشها و مدلهای مناسب را برای برآورد شدت فرسایش خاک و رسوب زایی الزامی مینماید. در این مطالعه با استفاده از مدل برآورد فرسایش BLM و روش تصمیم گیری چند معیاره ELECTRE-۱ به بررسی میزان فرسایش در حوضه رومشگان پرداختهشده و نقشه شدت و پهنهبندی فرسایش تهیه گردیده است. نتایج به کارگیری مدل ELECTRE-۱ نشان می دهد که عامل توپوگرافی (شیب) با وزن ۰,۵۵۷۸ بیش از سایر عوامل در فرسایش پذیری حوضه موثر بوده و نقش اصلی را بر عهده دارد. همچنین بر اساس این مدل زیر حوضه شماره ۱ در شمال حوضه، بیشترین میزان آسیب پذیری در برابر فرسایش را داشته و پس از آن به ترتیب زیر حوضه های ۲، ۴ و ۳ قرار گرفته اند. با به کار گیری مدل BLM نیز مشخص گردید که طبقه فرسایشی کم در حوضه آبریز رومشگان، بیشترین وسعت را شامل میشود و پسازآن طبقات فرسایشی زیاد، خیلی زیاد، متوسط و جزئی قرار دارند. بهطورکلی میتوان گفت منطقه دارای قابلیت فرسایشپذیری متوسطی است. همپوشانی لایهها مشخص نمود که حداکثر شدت فرسایش در دشتهای دامنهای و واحد کوهستان بوده که ذخایر تراستی و مخروط افکنه ای جدید و قدیم، مارن، آهک، سیلتستون، ماسهسنگ، کنگلومرا و ژیپس را شامل میشوند. همچنین واحد کاربری کشاورزی دیم بیشترین شدت و واحدهای جنگل و مرتع کمترین میزان فرسایش را دارند. از لحاظ عامل شیب هم، اراضی با شیب ۸ تا ۳۰ درصد بالاترین درجه فرسایش را به خود اختصاص دادهاند.
خانم نسرین نیکدل، آقای رفعت شهماری اردجانی، خانم سیده صدیقه حسنی مهر، آقای حسین اصغری،
دوره ۲۳، شماره ۸۴ - ( ۱۰-۱۴۰۲ )
چکیده
زیست پذیری مفهومی جدید در پارادایم توسعه پایدار است که زمینه ساز رسیدن به پایداری است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل زیست پذیری محیطی سکونتگاههای روستایی شهرستان صومعه سرا است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش شناسی توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق ۲۲۷۹۰ خانوار روستاهای شهرستان صومعه سرا است. برای دستیابی به هدف، از منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی مبتنی بر توزیع پرسشنامه و مصاحبه با ۳۷۷ نفر از سرپرستان خانوارهای ساکن در روستاهای نمونه (۲۰ روستای منتخب به روش نمونه گیری طبقه ای و به طور تصادفی ساده) بهره گرفته شد. برای تحلیل زیست پذیری محیطی، چهارشاخص آلودگی ها(کیفیت محیط)، فضای سبز، چشم انداز روستایی و تاب آوری(۱۹ گویه) مورد بررسی قرارگرفت. از تحلیل های آزمون T تک نمونه ای برای اثبات معناداری و قابلیت تعمیم نتایج پژوهش، تحلیل رگرسیون جهت مشخص شدن تاثیر شاخص های محیطی بر زیست پذیری سکونتگاه های روستایی و از تحلیل مسیر جهت میزان اثرگذاری شاخص ها بر زیست پذیری استفاده شده است. به کمک آزمونT تک نمونه مشخص شد میانگین بعد محیطی کمتر از میزان مورد انتظار است. نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از قدرت تبیین کنندگی بالای بعد محیطی نسبت به تغییرات زیست پذیری سکونتگاههای روستایی شهرستان صومعه سراست. نتایج تحلیل مسیر نشان داد مقدار اثر مستقیم و غیر مستقیم شاخص های چهارگانه بعد محیطی بر زیست پذیری برابر با ۶۲۸/۱ بوده است. شاخص چشم انداز روستایی بالاترین میزان تاثیرگذاری مستقیم و غیر مستقیم بر زیست پذیری(۷۳۲/۰) و سپس به ترتیب شاخص های تاب آوری، فضای سبز و آلودگی ها بر زیست پذیری تاثیرداشته اند.
سیدکاظم موسوی، آقای محمدرضا تابش، خانم اکرم الملوک لاهیجانیان، آقای سیدعلی جوزی، آقای سیدحیدر میرفخرالدینی،
دوره ۲۴، شماره ۸۶ - ( ۵-۱۴۰۳ )
چکیده
اهمیت صنعت و نقش آن در توسعه و رشد اقتصادی کشورها همواره به عنوان یکی از موضوعات مهم اقتصادی مورد توجه محققان بوده است. در این میان توسعه صنعت در استان یزد و استقرار بیش از حد صنایع در دشت یزد اردکان منجر به آسیب منابع آبی و افزایش آلودگی در این منطقه شده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان تابآوری منابع آب دشت یزد اردکان بهلحاظ استقرار و توسعه صنعت میباشد. در این پژوهش با استفاده از مدلسازی دینامیکی در قالب روش تحلیل پویاییهای سیستم، توسعه صنعت در منطقه مدل شده و با استفاده از شبیهسازی رفتاری در محیط نرمافزار، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مدل پیشنهادی پژوهش پدیده توسعه صنعت را توصیف نموده و با استفاده از شبیهسازی، رفتار آن را در افق زمانی آینده پیشبینی کرده است. نتایج حاصل از مدل شبیهسازی نشان میدهد عدم توسعه طرحهای صنعتی بزرگ و پرآبخواه در منطقه باعث کمترین میزان افت منابع آب خواهد شد و میتواند منجر به بهبود تابآوری منابع آب دشت یزد اردکان در آینده شود.