1- گروه اقلیم شناسی دانشگاه محقق اردبیلی (نویسنده مسئول). 2- دانشجوی دکتری دانشگاه محقق اردبیلی 3- گروه اقلیمشناسی دانشگاه شهید بهشتی 4- گروه ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده: (6375 مشاهده)
باد در روی زمین عامل مهمی برای تبادل گرما، رطوبت و انتقال ذرات ذره بینی و غیر ذره بینی از نقطهای به نقطه دیگر است. بنابراین نقشی حائز اهمیت در کاهش آلایندههای وارد شده به فضاهای شهری دارد. عناصر کالبدی بافتهای شهری، از جمله جهتگیری خیابانها و پراکنش بناهای بلند مرتبه نیز نقشی مهم در الگودهی ثانویه به جریان باد دارند. با توجه به اینکه محله الهیه یکی از متراکمترین بافتهای شهری در شمال شهر تهران است برای اثبات هر چه بیشتر نقش این بافت در تشدید آلودگیهای جوی، ویژگیهای باد در این منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. در همین راستا از دادههای ساعتی جهت و سرعت وزش باد ایستگاه هواشناسی تهرانشمال(اقدسیه) طی دوره (1988-2009) بهره گرفته شد. تغییرات سرعت باد در بافت محله الهیه با توجه به ویژگیهای متفاوت بافت در اطراف ایستگاه سینوپتیک اقدسیه، در ارتفاع 10 متر و ارتفاع 2 متر محاسبه گردید. سرعت باد آستانه برای حذف اثر جزیره گرمایی محاسبه شد، پس از آن به بررسی جهات غالب باد و فراوانی آنها پرداخته شد. بر همین اساس بافت محله با استفاده از بخش Arc Scene نرمافزار ArcGIS شبیه سازی شد. همچنین تأثیراتی که قرار گیری بناهای بلندمرتبه بر الگوی جریان باد دارند با استفاده از قانون رینولد برای ساختمانهای نمونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از کاهش چشمگیر سرعت باد در بافت منطقه الهیه نسبت به بافت ایستگاه هواشناسی (اقدسیه) ناشی از بلند مرتبه سازی در این منطقه می باشد. قراوانی سالانه و فصلی سرعت باد نشان داد که در بیشتر از 60 درصد مواقع، منطقه از لحاظ وزش باد آرام بوده و جهات باد غالب نیز عموماً شمالغربی-جنوبشرقی و جنوبی- شمالی بوده است. شبیه سازی بافت محله نیز نشان داد که حجیمترین بناها درست در همین مسیرها و بر مسیر بادهای غالب ساخته شدهاند که به علت ممانعت از جریان باد باعث تشدید آلودگی و ایجاد جزایر گرمایی در منطقه می گردد. مقدار باد آستانه در سه دوره آماری نشان داد که سرعت باد آستانه کمتر از آن است که بتواند منجر به تهویه مناسب در منطقه گردد. محاسبات معادله رینولد در چند نمونه ساختمانی در منطقه نیز نشان داد عدد رینولد بیش از 200000 بوده که نشانه دهنده ظاهر شدن گردبادهای تصادفی در منطقه دنباله استوانه است..